کاملترین راهنمای انتخاب پروانه پمپ مناسب | لوازم یدکی پمپ
انتخاب پروانه پمپ یکی از مهمترین تصمیماتی است که در تعمیر، سرویس یا بهروزرسانی پمپها گرفته میشود. بسیاری از افراد تصور میکنند پروانه فقط یک قطعه ساده است، اما واقعیت این است که پروانه مستقیمترین تأثیر را روی فشار، دبی، راندمان، مصرف انرژی و عمر پمپ دارد.
اگر پروانه اشتباه انتخاب شود، حتی بهترین پمپ هم ضعیف کار میکند یا زود خراب میشود.
در این مقاله، بهصورت کامل و کاربردی، راهنمای انتخاب پروانه پمپ را بررسی میکنیم.
این متن بهخصوص برای افراد زیر بسیار مفید است:
کسانی که پمپ خانگی، کشاورزی یا صنعتی دارند
تعمیرکاران و سرویسکاران
فروشندگان لوازم یدکی پمپ
افرادی که قصد خرید قطعات یدکی اصل دارند
بیایید وارد بحث اصلی شویم.
پروانه پمپ چیست و چه وظیفهای دارد؟
پروانه (Impeller) قلب پمپ سانتریفیوژ است.
این قطعه با چرخش در سرعت بالا، انرژی مکانیکی را به انرژی جنبشی و فشار تبدیل میکند.
در نتیجه آب از مرکز پروانه وارد شده و از پرهها به سمت بیرون پرتاب میشود.
اگر پروانه درست انتخاب نشود، مشکلات زیر رخ میدهد:
فشار پمپ کم میشود
دبی کاهش مییابد
پمپ لرزش میگیرد
مصرف برق بالا میرود
مکانیکال سیل نشت میکند
موتور داغ میکند و میسوزد
بنابراین انتخاب صحیح پروانه مهمترین قدم در سلامت پمپ است.
انواع پروانه پمپ از نظر شکل و طراحی
پروانهها فقط در جنس متفاوت نیستند؛ نوع طراحی و نحوه حرکت آب هم تفاوت زیادی دارد.
۱) پروانه بسته (Closed Impeller)
این مدل دو صفحه (دیسک) دارد که پرهها را کاملاً پوشاندهاند.
✔ مزایا:
راندمان بالا
مناسب فشار زیاد
مقاومت بیشتر در برابر سایش
مناسب پمپهای چندطبقه
✔ کاربرد:
پمپهای خانگی
پمپهای چاه
پمپهای صنعتی
بوسترپمپها
۲) پروانه نیمهباز (Semi-Open)
پرهها یک طرف باز هستند.
✔ مزایا:
قیمت کمتر
حساسیت کمتر نسبت به ذرات معلق
تعمیر و نگهداری آسان
✔ کاربرد:
آب نیمهتمیز
پمپهای کفکش
پمپهای انتقال سیالات با کمی ناخالصی
۳) پروانه باز (Open)
فاقد دیسک کناری است و کاملاً باز میباشد.
✔ مزایا:
عبور راحت ذرات
مناسب سیالات آلوده
✔ کاربرد:
پمپ فاضلاب
پمپهایی که با گلولای کار میکنند
در پمپهای خانگی و کشاورزی معمولاً پروانه بسته استفاده میشود.
انواع پروانه پمپ از نظر جنس
انتخاب جنس مناسب پروانه، مهمترین تصمیم هنگام خرید است.
در این بخش تمام جنسها را با مزایا و معایب توضیح میدهم.
۱) پروانه برنجی (Brass Impeller)
✔ مزایا:
بسیار مقاوم در برابر خوردگی
عمر طولانی
مناسب برای آب با املاح
بهترین انتخاب برای پمپ خانگی
✔ معایب:
قیمت بالاتر نسبت به پلاستیکی
✔ کاربرد:
پمپ خانگی
پمپهای صنعتی سبک
پمپ کفکش با دمای آب معتدل
پروانه برنجی بیشترین فروش را دارد و انتخاب ایدهآل است.
۲) پروانه استیل (Stainless Steel)
✔ مزایا:
مقاومت عالی در برابر زنگزدگی
مناسب دمای بالاتر
تحمل ضربه بیشتر
✔ کاربرد:
پمپهای استیل
پمپ با سیالات خورنده
صنایع غذایی و دارویی
۳) پروانه چدن (Cast Iron)
✔ مزایا:
ارزانتر
مناسب پمپهای بزرگ
مقاوم به ضربه
✔ معایب:
خوردگی سریعتر از برنج
مناسب آبهای با املاح نیست
۴) پروانه پلاستیکی/نوریل/پلیآمید
✔ مزایا:
وزن کم
قیمت مناسب
مقاومت خوب در برابر برخی مواد شیمیایی
✔ معایب:
مناسب فشار بالا نیست
سریعتر از فلزی دفرمه میشود
نحوه انتخاب پروانه مناسب: چکلیست ۸ مرحلهای
برای اینکه انتخاب شما دقیق و بدون اشتباه باشد، این چکلیست را اجرا کنید:
۱) نوع پمپ را مشخص کنید
پروانه کفکش، خانگی، چاه عمیق، جتی، بشقابی یا سیرکولاتور
همه متفاوتاند.
۲) مدل پمپ را پیدا کنید
بدون مدل، پیدا کردن پروانه مناسب بسیار سخت میشود.
معمولاً مدل روی پلاک حک شده است.
۳) جنس آب و میزان املاح را در نظر بگیرید
آب چاه با املاح زیاد → برنج یا استیل
آب تمیز شهری → برنج یا پلیآمید
آب خورنده → استیل
۴) دمای آب مهم است
دمای بالا → استیل
دمای محیط → برنج
۵) جنس و تعداد طبقات پمپ را چک کنید
در پمپهای چندطبقه، هر طبقه پروانه مخصوص خودش دارد.
۶) قطر پروانه و گام آن مهم است
هر پروانه قطر مشخص دارد و هر میلیمتر تغییر باعث تغییر فشار میشود.
۷) شفت پمپ باید با پروانه همخوان باشد
عمق رزوه، قطر سوراخ وسط و فاصله تا مکانیکال سیل باید کاملاً مطابقت داشته باشد.
۸) بررسی اصل بودن قطعه
بازار پر از پروانه تقلبی است.
پروانه فیک باعث لرزش شدید و سوختن پمپ میشود.
در پایین علائم تشخیص اصل و فیک را توضیح میدهم:
علائم پروانه اصل و تقلبی
✔ پروانه اصل:
وزن واقعی و سنگینتر
سطح صیقلی و تراش دقیق
بدون تاب برداشتن
رزوه کاملاً صاف
ضربهپذیری خوب
✔ پروانه فیک:
سبکتر و توخالی
لبههای ناهموار
رزوه نامنظم
تابدار
برنج آن رنگ کدر و متمایل به قرمز تیره است
چرا انتخاب پروانه مناسب، راندمان پمپ را ۳۰٪ افزایش میدهد؟
بیش از ۴۰٪ مشکلات پمپها به پروانه برمیگردد.
پروانه خوب باعث میشود:
فشار واقعی پمپ به استاندارد برسد
موتور کمتر تحت فشار باشد
مصرف برق کاهش پیدا کند
لرزش و صدا کمتر شود
عمر مکانیکال سیل ۳ برابر شود
پمپ دیرتر نیاز به سرویس داشته باشد
۷ دلیل اصلی خراب شدن پروانه پمپ (و پیشگیری)
1) رسوبگرفتگی
→ استفاده از پروانه برنجی بهترین راه است.
2) کارکرد خشک پمپ
→ پروانه آب را روانکننده خود میداند، بدون آب میسوزد.
3) ورود سنگریزه
→ از صافی ورودی استفاده کنید.
4) دمای بالای آب
→ از پروانه استیل استفاده کنید.
5) فشار بیش از حد پمپ
→ انتخاب پمپ اشتباه یا پروانه غیر استاندارد.
6) ضربه مکانیکی هنگام باز و بستهکردن
→ استفاده از ابزار نامناسب.
7) جا زدن اشتباه روی شفت
→ باعث لقی و تاب برداشتن میشود.
چه زمانی باید پروانه را تعویض کنیم؟
این علائم نشان میدهد زمان تعویض رسیده:
پمپ فشار سابق را ندارد
صدا و لرزش زیاد است
لقی روی شفت وجود دارد
پروانه از جای خود خارج میشود
پرهها خورده شدهاند
تغییر رنگ و سوختگی لبهها
پمپ بعد از چند دقیقه داغ میکند
اگر فقط یکی از این موارد را دیدید، پروانه حتماً باید تعویض شود.
روش اندازهگیری پروانه برای خرید دقیق
برای خرید پروانه جدید لازم است این اندازهها را داشته باشید:
قطر کامل پروانه
قطر سوراخ وسط
عمق رزوه پروانه
تعداد و زاویه پرهها
فاصله شفت تا صفحه پشتی
با این اطلاعات فروشنده دقیقترین قطعه را ارائه میدهد.
جمعبندی
انتخاب پروانه پمپ یکی از مهمترین بخشهای نگهداری و تعمیر پمپ است.
با انتخاب درست:
✔ فشار پمپ بالا میرود
✔ مصرف برق کاهش مییابد
✔ قطعات دیگر کمتر خراب میشوند
✔ عمر موتور افزایش پیدا میکند
✔ پمپ بهتر و نرمتر کار میکند
اگر بخواهیم منطقی نگاه کنیم، پروانه ارزشمندترین لوازم یدکی پمپ است و باید با دقت انتخاب شود.
